Inleiding in de Crepuscultiek

Laat eerst de volgende dichtregels bezinken, neem een slok Chianti wijn of twee, en lees dan verder, waarde lezer…

Non amo che le rose che non colsi        
Non amo che le cose
che potevano essere e non sono
state                                            

Ik houd slechts van de rozen
die ik niet plukte
Ik houd slechts van de dingen
die konden zijn en niet zijn geweest

Guido Gozzano (1883-1916) was de felst stralende ster aan het schemerduistere firmament der crepuscolari dichters. De crepuscolari hielden zich schuil in de schaduw van de rijke Italiaanse poëzie traditie.  Zij vermeden de ‘grote thema’s van het leven’ door zich vooral te richten op de vergankelijkheid der dingen. Meer dan in het fin de siècle-heden leefden zij in het verleden, en dan vooral in het verleden dat nooit was. Het lezen van de gedichten der crepuscolari is dan ook een begeesterende ervaring, alsof men injecties van onverdunde melancholie krijgt toegediend.

Een begeestering die Hubert Richter (1891-1926)  intens moet hebben ervaren toen hij crepusculare bloemen plukte tijdens zijn verblijf in het Triëst van 1918. Het was namelijk Richter die kort na de terugkeer naar zijn Wassenaar de crepuscultiek introduceerde in de kring van de mysterieuze  Nachtschade Familie. Richter was een Nederlandse filmpionier, een maker van experimentele documentaires waarin hij een ‘gesublimeerde waarheid’ wilde vastleggen, een filosofie van het waarheidsvinden die doet denken aan Werner Herzogs zoektocht  naar ‘de extatische waarheid’ decennia later. De meeste films zijn helaas voor de Nederlandse film- en cultuurgeschiedenis verloren gegaan toen zijn afgelegen huis in de Wassenaarse duinen afbrandde, een rampzalige gebeurtenis waarbij Richter zelf om het leven kwam. Met de brand is ook de crepuscultiek in Nederland tot as gereduceerd. Desalniettemin kende de Hollandsche crepuscultiek begin twintiger jaren van de vorige eeuw een bleue bloeiperiode. Tot de Nachtschade Familie behoorden behalve Richter ondermeer de spiritiste Beertje Hendriks en zelfbenoemd ‘poeet van de dageraad’, Constantijn Kleyn. Mede door hun pertinente en principiele weigering naar buiten te treden als een ‘beweging’ werd de Nachtschade Familie het mikpunt van spot in het Nederlandse culturele establishment van die voorbije dagen. Menigeen had het idee dat de Nachtschade Familie een gezelschap was van hysterici die zich bezig hielden met onvolwassen occulterie, de reden waarom zij laatdunkend werden afgedaan als een Crepuscult.

Als hommage aan de Nachtschade Familie hanteer ik de geuzennaam Crepuscult voor deze website. Gestaag bouw  ik aan een curriculum  van crepuscultisch geinspireerde artikeltjes. Het is alsof ik aan het begin sta van een groot avontuur, waarbij ik geen flauw idee heb waar het avontuur mij zal brengen. De “thrill of discovery” die daarmee gepaard gaat, wil ik graag vasthouden en ik hoop dat u dit gevoel van opwinding eveneens ervaart als u mij op mijn reis vergezelt. De Crepuscultiek is een wereld van obsessies. Fascinatie met het onwerkelijke werkelijke. Het verdroomde verleden dat op de deur klopt, vooral als het buiten begint te schemeren.  Mijn eigen obsessies – film, literatuur en andere obscure fascinaties – zullen zich op deze website aan u opdringen, als  fanatieke Jehovah’s Getuigen aan uw deur. Ik vraag u voordat u de deur hard voor mij dichtslaat: leest u alstublieft mijn krantje!

Welkom in de schemerwereld van Michel Kasimir!