Het Marlboro Man-syndroom
Tientallen opgerookte sigarettenpakjes terug in de tijd heb ik mij gestort op het uitwerken van een blauwdruk voor een novelle: Het Marlboro Man-syndroom. De fundamenten werden gelegd, maar het heien in mijn hoofd is voortijdig gestopt. De bouwplaats ligt er verlaten bij, bezaaid met stompjes van opgerookte Marlboro’s. De bouwwerkzaamheden van de zo strak als een lucifer gestroomlijnde constructie zijn voor onbepaalde tijd stilgelegd door een slepend conflict tussen de architect en de bouwer. Verschillen van inzicht in de verwezenlijking van het fabelachtige ontwerp hebben helaas geleid tot een patstelling der geesten.
De afmattende schaakpartijen met mijn eigen George Stark, de Dark half, eindigen meestal in ressentimentvolle remises. Wanneer ik opkijk van het schaakbord en probeer mijn tegenstander te verleiden tot een dodelijk staarduel, in de ijdele hoop hem door het priemen van mijn ogen te dwingen zijn koning om te leggen, zie ik niets anders dan een schim gehuld een wolk van tabaksrook, en dan realiseer ik me plots wie ik tegenover me heb: de man met het Marlboro Man-syndroom.
Ooit in een vergeten bioscoopzaal, zag ik de Marlboro Man figureren in een reclameblok voorafgaande aan een voorstelling van Harley Davidson and the Marlboro Man. Het moet een van de laatste keren zijn geweest dat ik de Marlboro Man zag opdraven in zijn natuurlijke biotoop, een prairie van popcorn en plastic gewatteerd in nuit américaine licht (niet veel later, in 1996, werd de tabaksreclame verboden in de Nederlandse bioscopen). Toendertijd was ik me niet bewust van de wrange ironie: de Marlboro Man te aanschouwen als een sideshow freak in het voorprogramma van een film waarin het Marlboro Man imago werd gekaapt voor het resusciteren van Don Johnson’s zieltogende acteercarrière. Destijds was ik me eveneens niet bewust van de dramatische lotgevallen van de mannelijke modellen die de Marlboro Man over diverse decennia een ‘iconische representatie’ gaven. Maar liefst drie voormalige Marlboro Mannen stierven aan longkanker. Levens uitgedoofd door het aansteken van de ene Marlboro met de andere. De Marlboro Man vloek was dan ook de inspiratie voor de lugubere bijnaam van de Marlboro sigaretten: Cowboy killers. Wayne McLaren, de Marlboro Man van het jaar 1976, zette zich tegen het einde van zijn leven zelfs actief in voor de anti-roken lobby, waarop Philip Morris, het sigaretttenimperium achter de merknaam Marlboro, in een publicitaire tegenaanval het valse bericht de wereld in stuurde dat McLaren nooit model zou hebben gestaan voor de Marlboro Man campagne van 1976.
De verborgen geschiedenis van de Marlboro Man was een geschiedenis van gefragmenteerde in rook opgaande identiteiten. De illusie van een identiteit is de ware identiteit van de Marlboro Man. Zoals de identiteit van de mysterieuze naamloze Cigarette Smoking Man in de tv-serie The X-files een illusie van een identiteit was. Het was dan ook zeer toepasselijk dat de Cigarette Smoking Mansigaretten rookte van het fictieve merk Morley, een verbastering van Marley, oftewel Marlboro. Ik zou graag eens een Morley willen roken, misschien helpt het me wel af van het Marlboro Man-syndroom.
